Altın Post ve Iason

 Selin Aydoğan

Mitolojinin hayatımızdaki yansımalarına yer verme motivasyonuyla kaleme aldığımız Tıpatıp Mit’in yeni sayısına hoş geldiniz. Dergimizi düzenli takip edenler bilecektir, son birkaç sayıdır Truva Savaşı ve bu büyük efsaneyle bağlantılı olaylara yer veriyorduk. Bu sayımızda yine Truva Savaşının geçtiği yöreyle, Çanakkale ile bağlantılı bir mitten bahsedeceğiz: Truva Savaşı kadar meşhur ‘Altın Post ve Iason’ efsanesiyle.

    Phyrixus ve kardeşi Helle Boeotya kralının çocuklarıdır. Kral, eşi Nephele öldükten sonra-bazı kaynaklar boşandıktan sonra olarak da alır- Ino isimli biriyle evlenir. Ino, Phyrixus ve Helle’den hiç hoşlanmaz, sürekli onları öldürme planları yapar. Yeni eşinin acımasız planlarından haberdar olan kral, bu tuzakların önüne geçebilmek için kahine danışmaya karar verir. Fakat eşi Ino kraldan bir adım öndedir. Zaten -eski sayılarımızdan da hatırlayacağınız gibi- kahine danışmak Yunan mitolojisinde sıkça karşımıza çıkan bir şeydir ve Ino , eşinin kahine gideceğini önceden tahmin etmiştir. Bu yüzden kahinle anlaşır ve kahin, kral ona danışmaya geldiğinde çocuklarını kurban etmesi gerektiğini söyler. İlk başta kral buna karşı çıkar fakat ısrarlar sonucu çocuklarını kurban etmeye karar verir. Phyrixus ve Helle’yi dağa götürür fakat tam kurban etmek üzereyken eski eşi Nephele -Nephele mitolojide bulut olarak tasvir edilmiştir- olanları görür ve çocuklarını korumak için altın postlu bir koç kurban yollar.

    Hikayemize devam etmeden önce koçla ilgili olan kısmın ne kadar çok  Hz. İbrahim’in Hz. İsmail’i kurban edeceği sırada yaşananlara benzediğine dikkat çekmek isterim.

    Koç, Phyrixus ve Helle’yi oradan kaçırarak Çanakkale Boğazının olduğu tarafa doğru götürür. Ne yazık ki zavallı Helle buradan geçerken aşağı düşer. Çanakkale Boğazının İngilizce’de ‘Hellespont’ olarak geçmesinin nedeni de budur. Koç, güvenli olan Gürcistan dolaylarına geldiğinde Phyrixus’u yere indirir ve Phyrixus istenildiği üzere koçu Zeus’a kurban eder.Daha sonra koçun postunu Gürcistan kralı Aietes’e sunar. Aietes ise postu Ares’e adanmış ormandaki bir meşe ağacına asar ve postu koruması için postun başına hiç uyumayan bir ejderha diker. Hikayemizin buraya kadar olan kısmı Koç Takımyıldızı ve koç burcunun da hikayesini oluşturmaktadır. Ayrıca koç burcunun gezegeni olan Mars’ın Roma mitolojisinde Ares’e karşılık geldiğini de belirtelim.

   Altın post, Yunan mitolojisinde zenginliği, gücü ve iktidarı sembolize eder.Bundandır ki Pelias bu posta sahip olabilmek uğruna tahtı bırakabileceğini söylemiştir. Bu noktada, hikayenin tam oturabilmesi için olayları baştan anlatmamız gerektiğini hissediyorum. Size bu sayımızda hikayesinden bahsedeceğimizi söylediğim Iason, Tesalya prensidir. Fakat amcası Pelias Iason’a komplo kurar ve Iason veraset hakkından yoksun bırakılır. Birçok kahramanı da hekimlik, savaş, av, cerrahlık gibi konularda eğiten, yarı insan yarı at Khrion tarafından yetiştirildikten sonra Iason,  babasının tahtını geri alma isteğiyle memleketine geri döner. Amcası Pelias daha önce hikayesini anlattığımız altın postun karşılığında tahtı bırakacağını söyler. Bunun üzerine Iason kahramanlardan oluşan bir ekip ve ilk Yunan gemisi olarak bilinen Argo ile denize açılır. Yol boyunca başka sayılarımıza da konu olabilecek birçok macera yaşarlar ve postun olduğu yere ulaşırlar. Phyrixus’un altın postu sunduğu Kral Aietes, postu Iason’a vermeyi kabul eder ancak birtakım şartları vardır.

    Hikayemizin bundan sonraki kısmı Medeia efsanesine girmektedir. Bu hikayenin ayrı bir biçimde işlenmesi gerektiğine inandığımızdan dolayı hikayemizin devamını bir sonraki sayıda anlatmayı uygun görüyoruz. İki hafta sonra görüşmek üzere…